Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Kılavuzu | 2024

Tarım ve Orman Bakanlığı, 26 Kasım 2024 tarihinde Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Kılavuzu‘nu güncelledi. Yeni kılavuz, 6 Nisan 2024 tarihli “Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği” ile uyumlu olarak yayınlanmıştır. Kılavuzu “Kaynaklar” bölümünden Pdf olarak indirebilirsiniz. Detayları aşağıdadır.

Kılavuzun Amacı

Tarım ve Orman Bakanlığı, etiketleme kılavuzunun yayınlanma amacını şu şekilde belirtiyor:

“Bu Kılavuz, gıdaların etiketinde, tanıtımında, sunumunda ve reklâmında kullanılan terimler ve ifadeler ile ilgili olarak; tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini sağlamak ve yanıltılmasını önlemek, gıdaların etiketlenmesi, sunumu, tanıtımı ve reklamında yer alan yazılı ve görsel bilgilerin, kullanılan terimlerin ve ifadelerin kullanım koşulları konusunda gıda işletmecilerine yardımcı olmak ve resmî kontroller sırasında yapılacak değerlendirmelerde uygulama birlikteliği sağlamak amacı ile hazırlanmıştır.”

Kılavuzda Değişiklikler

Yeni kılavuz, 6 Nisan 2024 tarihli yenilenen Etiketleme Yönetmeliği doğrultusunda ilaveler ve değişiklikler içeriyor. Bazı bölümlerde ise ilave açıklamalarve örnekler mevcut. Bunlardan bazıları şöyle:

• Kılavuzun bölüm başlıkları ve sıralamada değişiklikler var, daha derli toplu hale getirilmiş durumda.
• Temel görüş alanında, ürün adı ve net miktarının bulunması
• Sadece aromalı olan bir üründe gerçek gıda görseli kullanılmaması
• Vegan/vejetaryen ifadelerle ilgili detaylar
• Işınlanmış ürünlerde, temel görüş alanında “ışınlanmıştır” veya “ışınlama işlemi yapılmıştır” ifadeleri ile “radura” işareti
• Toplu tüketim yerlerine yönelik ürün etiketlerinde “ev dışı tüketime uygundur”, “ev dışı kullanım” vb. ifadelerin kullanılması tüketicide farklı algıya sebep olabileceğinden bu ifadelerin kullanılması uygun değildir.
• Gıda işletmelerinin sadece aynı il sınırları içerisinde ve kayıt/onay numarası değişikliği gerektirmeyen ünvan ve/veya merkez veya üretim yeri adreslerinde değişiklik olması durumunda; GGBS’de açıklama bölümüne gerekli açıklamanın yapılması kaydıyla eski ünvan ve/veya adres bilgilerini içeren basılı etiketler 6 ay süreyle kullanılabilir. Bu süre zarfında piyasaya arz edilen gıdalar raf ömrü boyunca piyasada bulunabilir.
• İthal gıda ürünlerinin etiketlerinde gıda işletmecisi olarak ithalatçı firmanın ünvanı ve adresinin yer alması yeterli olup bir kayıt/onay numarası yazılması zorunlu değildir.

Kılavuzun İçeriği

Kılavuz ana hatlarıyla aşağıdaki bölümlerden oluşuyor.

• Bölüm 1
  • Genel Uygulama Esasları
    • Temel Görüş Alanı
    • Genel Esaslar
• Bölüm 2
  • Belirli Terim ve İfadelerin Gıda Etiketlerinde Kullanımına İlişkin Özel Uygulama Esasları
    • “Doğal” Teriminin Kullanımı
    • “Saf / Pure” Teriminin Kullanımı
    • “Taze” teriminin kullanımı
    • “Günlük” teriminin kullanımı
    • “Geleneksel” teriminin kullanımı
    • “Gerçek / Hakiki” vb. terimlerin kullanımı
    • “%100” İfadesinin kullanımı
    • “Orijinal” teriminin kullanımı
    • “Yüksek Kaliteli, Premium, Quality, Kaliteli, Best/Finest/En, Mükemmel, Özel, Süper Bol, Ekstra, Daha Fazla” vb. terimlerin kullanımı
    • Vegan/Vejetaryen İfadelerinin Kullanımı
• Bölüm 3
  • Negatif Ve Pozitif Beyanlar
    • “Katkısız/ Katkı maddesi içermez” ifadesinin kullanımı
    • Gıda Bileşenlerinin Varlığına veya Yokluğuna Dair Beyanlar
    • “Kafein içermez” veya “Kafeinsiz” ifadesinin kullanımı
    • “Laktoz içermez” ifadesinin kullanımı
    • Gluten İle İlgili İsteğe Bağlı Bilgilendirme
• Bölüm 4
  • Alerji veya İntoleransa Neden Olan Belirli Maddelerin veya Ürünlerin Bildirimi
    • Alerji ve İntoleransa Neden Olan Belirli Maddeler
    • Hazır Ambalajlı Gıdaların Etiketinde Alerjen Bildirimi
    • Hazır Ambalajlı Olmayan Gıdaların Alerjen Bildirimi
      • Toplu Tüketim Yerlerinde Alerjen Bildirimi (Menü Örneği)
    • İsteğe bağlı olarak yapılan alerjen etiketlemesi (Eser miktarda, iz miktarda)
• Bölüm 5
  • GIDA HAKKINDA BİLGİLENDİRMENİN İÇERİĞİ VE BİLDİRİMİ
    • Gıdanın Adı
    • Bileşenler Listesi
    • Bileşik Bileşenin Bileşenler Listesinde Belirtilmesi
    • Bileşen Miktarı Bildirimi (BMB)
    • Tarih Bildirimi
      • Son Tüketim Tarihi (STT)
      • Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT)
      • Dondurulma Tarihi
      • İlk dondurulduğu tarih
    • Muhafaza / Kullanım Koşulları
    • Zorunlu Beslenme Bildirimi
    • Porsiyon büyüklüğü
    • Tüketim Birimi
    • Hazır Ambalajlı Olmayan Gıdalarda Beslenme Bildirimi
    • Beslenme Bildiriminin İsteğe Bağlı Olarak Tekrar Verilmesine İlişkin Kurallar
    • Beslenme Bildiriminde Yer Alan Besin Öğeleri ve Diğer Öğelere İlişkin Tolerans Kuralları
    • Gıdalarda Beslenme Bildirimi İçin Yuvarlama Kuralları
    • Beslenme Bildiriminin Zorunlu Olmadığı Gıdalar
    • Menşe Bildirimi
    • Dil Gereklilikleri
    • Gıdanın Net Miktarı
• Bölüm 6
  • BİLGİLENDİRME İLE İLGİLİ DİĞER KURALLAR
    • Hazır Ambalajlı Olmayan Gıdalar ile İlgili Kurallar
    • Toplu Tüketim Yerlerine veya Toplu Tüketim Yerleri Haricinde Son Tüketiciye Satılmadan Önceki Bir Aşamada Piyasaya Arz Edilen Hazır Ambalajlı Gıdalar İle İlgili Kurallar
    • Toplu Tüketim Yerlerinde Verilmesi Zorunlu Bilgiler
    • Gıda İşletmesinin Sorumluluğu
    • Mesafeli Satışta Sorumluluk
    • Fason Üretimlerde Gıda Hakkında Bilgilendirme Sorumluluğu
• Bölüm 7
  • ÇEŞİTLİ VE SON HÜKÜMLER

NOT: Bu kılavuz, 7 bölüm, 48 ana maddeden oluşmaktadır.

Kaynaklar

• Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Kılavuzu, 27 Kasım 2024, PDF, 55 Sayfa, https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/204259
• TÜRK GIDA KODEKSİ GIDA ETİKETLEME VE TÜKETİCİLERİ BİLGİLENDİRME YÖNETMELİĞİ, 6 Nisan 2024, https://mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=23282&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5