Gıda Ürünlerinin Ambalajında Yazan STT ve TETT Nedir?

Gıda ambalajlarının üzerinde bulunması gereken zorunlu bilgilerden bir tanesi, ürünün hangi tarihe kadar tüketilebileceği bilgisi.  “Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği”, bu bildirim için 2 seçenek belirtir.  Son Tüketim Tarihi (STT) veya Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT) Birbirine yakın gibi görünen bu iki ifade arasında önemli bir fark var. TETT ne demek?

Sık Sorulan Sorular – Özet

STT ve TETT nedir, arasındaki fark nedir? Açılımı nedir?

“Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği“ne göre, ifadelerin tanımları şu şekilde:

STT Nedir? Son Tüketim Tarihi (STT): Mikrobiyolojik açıdan kolay bozulabilen ve bu nedenle insan sağlığı açısından kısa süre içerisinde tehlike oluşturması muhtemel olan gıdaların tüketilebileceği son tarih. (Son Kullanma Tarihi [SKT] olarak da bilinir ancak doğrusu STT) (STT İngilizce kullanımı:  “Use By”. “Expiry Date” de kullanılabilir.)

TETT Ne Demek? Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (T.E.T.T.):  Uygun şekilde muhafaza edildiğinde, gıdanın kendine has özelliklerini koruduğu süreyi gösteren tarih. (TETT İngilizce kullanımı: “Best Before”)

Tavsiye edilen tüketim tarihi

TETT tarihi geçmiş ürün tüketilebilir mi?

Tavsiye edilen tüketim tarihi etiketlemesi yapılan (yapılacak) ürünler, belirtilen tarihte herhangi bir mikrobiyolojik bozulmaya uğramaz ve sağlık tehdidi oluşturmaz. Ancak ürün kalitesinde, ilk üretildiği tarihe oranla kalite farklılıkları oluşabilir. Örneğin, ürünün renginde, tadında, yapısında, bazı kimyasal özelliklerinde değişiklikler ortaya çıkabilir. Aslında çoğunlukla bu değişiklikler zaman içerisinde yavaş bir şekilde olur.

Üreticiler, ürünün tasarım aşamasında gerekli testlerle, kalitesinin bozulmaya başladığı zamanı belirler (belirlemelidir) ve tavsiye edilen tüketim tarihini buna göre belirtir. Tarih geçmiş olsa bile (paket açılmadığı sürece), ürünün tüketilmesi sağlık tehdidi oluşturmaz. Tüketici, tarihin ne kadar geçtiğine ve kendi duyusal değerlendirmelerine göre ürünü tüketip tüketmeyeceğine karar verebilir.

STT tarihi geçen ürünü tüketmeyin !

Tanımlardan da anlaşılabileceği üzere, belirten tarihten sonra tüketilmesinde sakınca bulunan, hastalığa veya rahatsızlığa sebep olabilecek ürünler, STT olarak etiketlenmelidir.  Bu ürünler, belirtilen tarihten sonra tüketilmemelidir. Bu ürünler genellikle diğerlerine göre kısa raf ömürlüdür ve çoğunlukla soğuk ortamda depolanır ve satışa sunulur.  Örneğin, süt ürünleri, et ürünleri gibi.

Ambalaj üzerindeki yazılar neden bu kadar küçük? Yazı: En çok görülen 5 gıda etiketleme problemi

Ambalaj üzerinde tarihin belirtilmesi

A) “Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi” ifadesi, açık bir şekilde kullanılarak veya “…. tarihinden önce tüketilmesi tavsiye edilir.” şeklinde belirtilir. Bu ifadenin yanına, tarihin kendisi veya bulunduğu yere atıfta bulunan bir ifade yer alır. Örneğin, “Tavsiye edilen tüketim tarihi kapaktadır.”

B) “Son Tüketim Tarihi” ifadesi açık bir şekilde kullanılarak veya “…. tarihine kadar tüketiniz.” şeklinde belirtilir. Yine, tarihin basıldığı yere atıfta bulunacak ifadeler kullanılabilir.

Üretim tarihinin yazılması zorunlu mu?

Hayır. “Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği”ne göre gıda ambalajı üzerinde üretim tarihinin bildirimi zorunlu değil. Son tüketim tarihi veya tavsiye edilen tüketim tarihinin bildirimi zorunludur. Üreticiler, üretim tarihini de ambalaj üzerinde belirtmeyi tercih edebilirler.

Tarih bildirimi yapılması zorunlu olmayan ürünler

Yukarıda belirtilen yönetmeliğe göre (detaylar için yönetmeliği inceleyiniz), şu ürünlerde tarih bildirimi zorunluluğu bulunmuyor:

• Taze meyve ve sebzeler
• Üzüm dışındaki meyvelerden elde edilen şarap, likör şarapları, köpüren şaraplar ve benzeri ürünler
• Hacmen %10’dan fazla alkol içeren içecekler
• Üretimden itibaren 24 saat içinde tüketilen fırıncılık ve pastacılık ürünleri
• Sirke
• İyotlu tuzlar hariç insan tüketimine uygun tuz
• Katı formdaki şeker
• Sadece aromalandırılmış ve/veya renklendirilmiş şekerlerden oluşan şekerleme ürünleri
• Sakızlar