Avrupa Birliği Komisyonu, 7 Aralık 2022 tarihinde yayınladığı regülasyon ile, bazı gıdalarda Perfloroalkil ve Polifloroalkil Maddeler (PFAS) için limitler getirdi. (EU) 2022/2388 no.lu bu regülasyon, Gıda Bulaşanları ile ilgili regülasyonun (1881/2006 ) 10. bölümü olarak eklendi. Bu yazıda, Perfloroalkil ve Polifloroalkil Maddeler ile ilgili yasal detayları bulabilirsiniz.
PFAS Perfloroalkil ve Polifloroalkil Maddeler Nedir?
PFAS, dünya çapında çeşitli endüstrilerde (örneğin tekstil, ev ürünleri, yangınla mücadele, otomotiv, gıda işleme, inşaat, elektronik) üretilen ve kullanılan bir grup insan yapımı kimyasaldır. Binlerce çeşidi bulunmaktadır.
Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi EFSA‘nın değerlendirmesinin odaklandığı dört PFAS:
- perflorooktanoik asit (PFOA),
- perflorooktan sülfonat (PFOS),
- perflorononanoik asit (PFNA),
- perflorohekzan sülfonik asit (PFHxS).
Bu kimyasallara maruz kalmak olumsuz sağlık etkilerine yol açabilir. İnsanlar PFAS’a, bu maddelerin çoğunlukla içme suyu, balık, meyve, yumurta ve yumurta ürünlerinde bulunduğu yiyecekler dahil olmak üzere farklı şekillerde maruz kalabilir.
EFSA Değerlendirmesi
Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi EFSA, gıdalarda perfloroalkil maddelerin varlığına bağlı olarak insan sağlığına yönelik riske ilişkin bir görüş benimsemiştir. Otorite, PFOS, PFOA, PFNA ve PFHxS’nin gelişimsel etkilere neden olabileceği ve kolesterol, karaciğer ve bağışıklık sistemi ve doğum ağırlığı üzerinde olumsuz etkileri olabileceği sonucuna varmıştır. EFSA, bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri en kritik etki olarak kabul etti ve PFOS, PFOA, PFNA ve PFHxS’nin toplamı için haftada 4,4 ng/kg vücut ağırlığı şeklinde bir grup tolere edilebilir haftalık alım (TWI) oluşturdu;
Limitler Hangi Gıdaları İçeriyor?
İlgili regülasyonda aşağıdaki gıdalar için limitler belirlenmiştir:
- Yumurta
- Balık ve balık ürünleri
- Et ve sakatat
- Tavuk ürünleri
PFAS – Gıdalarda Limitler
Perfloroalkil ve Polifloroalkil Maddeler için bazı gıdalardaki limitler aşağıdaki tabloda verilmiştir. (Detaylar için kaynaklar bölümünde verilen regülasyona bakınız.)
Değerler “μg/kg yaş ağırlık” olarak verilmektedir.
| Gıda | PFOS | PFOA | PFNA | PFHxS | Toplam |
|---|---|---|---|---|---|
| 10.1. Yumurta | 1,0 | 0,30 | 0,70 | 0,30 | 1,7 |
| 10.2.1.1. Balık | 2,0 | 0,20 | 0,50 | 0,20 | 2,0 |
| 10.2.2. Kabuklular ve çift kabuklu yumuşakçalar | 3,0 | 0,70 | 1,0 | 1,5 | 5,0 |
| 10.3.1. Et ve tavuk | 0,30 | 0,80 | 0,20 | 0,20 | 1,3 |
Regülasyon Yürürlük Tarihi
Regülasyon, 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu tarihten önce piyasaya arz edilen ürünler, raf ömrü sonuna kadar piyasada bulunabilir.
Kaynaklar
- Commission Regulation (EU) 2023/915 of 25 April 2023 on maximum levels for certain contaminants in food and repealing Regulation (EC) No 1881/2006, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/TXT/?uri=CELEX%3A32023R0915
- PFAS in food: EFSA assesses risks and sets tolerable intake, 17 September 2020, https://www.efsa.europa.eu/en/news/pfas-food-efsa-assesses-risks-and-sets-tolerable-intake