Takviye Edici Gıda, (veya gıda takviyesi) tanım olarak, normal beslenmeyi desteklemek amacıyla, vitamin, mineral, protein, bitkisel veya hayvansal kaynaklı maddeler gibi, tek başına veya karışım halinde, günlük alım dozu belirlenmiş ürünleri ifade eder.
Takviye edici gıdalar (food supplements) ilaç olmadığı gibi, normal beslenmenin yerine geçemez ve herhangi bir hastalığı önleme veya tedavi etme işlevine sahip olamaz, bu şekilde beyan yapılamaz.
Takviye Edici Gıda Genel Bilgiler
Takviye edici gıda, ilgili yönetmelikte şöyle tanımlanır: Normal beslenmeyi takviye etmek amacıyla, vitamin, mineral, protein, karbonhidrat, lif, yağ asidi, amino asit gibi besin öğelerinin veya bunların dışında besleyici veya fizyolojik etkileri bulunan bitki, bitkisel ve hayvansal kaynaklı maddeler, biyoaktif maddeler ve benzeri maddelerin konsantre veya ekstraktlarının tek başına veya karışımlarının kapsül, tablet, pastil, tek kullanımlık toz paket, sıvı ampul, damlalıklı şişe ve diğer benzeri sıvı veya toz formlarda hazırlanarak günlük alım dozu belirlenmiş ürünlerdir.
Hayır. Herhangi bir hastalığı önleme veya tedavi etme işlevine sahip olamaz ve beyan edilemez.
Evet. Ambalaj üzerinde “Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi” TETT olarak belirtilir. Detaylı bilgi için kaynaklar bölümündeki “TETT” yazımıza bakınız.
Bu ürünler, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili yönetmelikleri doğrultusunda ve belirli kurallar çerçevesinde üretilir. Ürün içerisinde bulunabilecek bileşenler ve bitkiler bakanlık tarafından belirlenir. Güvenilir ve onaylı ürünleri tüketiniz.
İnsanların, yaşa, cinsiyete, mevsime, hastalık durumuna, hamilelik durumuna, bulunduğu coğrafi konuma vb. birçok koşula göre ihtiyaçları değişebilir. Özel koşullarda, normal gıdalardan alınan besin öğeleri ve mineralleri desteklemek için “takviye edici gıda” ihtiyacı ortaya çıkabilir.
Takviye Edici Gıdalara Örnekler
Aşağıdaki örnek ürünler, tek başına gıda olarak değerlendirilmez, gıda takviyeleri olarak isimlendirilirler:
- Vitamin ve mineral karışımları
- Protein ve amino asitler
- Yağ asitleri
- Karbonhidratlar
- Bitki ve hayvan kaynaklı maddeler
- Biyoaktif maddeler
Etiketleme Kuralları
Takviye Edici Gıdaların Etiketinde Bulunması Gereken Bilgiler
Bu ürünlerin etiketinde, aşağıdaki bilgilerin bulunması zorunludur. Konunun yasal dayanağı, Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği’ne ilave olarak, Türk Gıda Kodeksi Takviye Edici Gıdalar Tebliği’dir.
Takviye edici gıdaların etiketinde, “Etiketleme Yönetmeliği”nde belirtilen “Beslenme Bildirimi” uygulanmaz.
Yasaklar
- Etikette, sunumda veya reklamda, bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren, besin öğelerinin yeterli ve dengeli bir beslenme ile karşılanamayacağını belirten veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer alamaz.
- 2 yaşın altındaki bebek ve küçük çocuklar için takviye edici gıda üretilemez ve piyasaya arz edilemez.
- 2-4 veya 4-10 yaş gruplarına yönelik olmayan takviye edici gıdaların etiketinde çocuklara yönelik olduğunu ima eden şekil, resim ve ifade yer alamaz.
Zorunlu Bilgi ve İfadeler
- Besin öğeleri, botanikler ve diğer maddelerin miktarları, ürünün tüketilmesi önerilen günlük porsiyonu üzerinden etikette sayısal olarak belirtilir.
- Vitamin ve minerallerle ilgili bilgiler verilirken, beyan edilen değerler, Etiketleme Yönetmeliği’nde yer alan beslenme referans değerlerinin yüzdesi olarak da etikette belirtilir. Vitamin ve mineraller için referans değerlerinin yüzdesi grafik formunda da verilebilir.
- 2-4 veya 4-10 yaş grubuna yönelik ürünlerin etiketinde ürün adıyla birlikte “2-4 yaş grubu çocukların kullanımına uygundur.” veya “4-10 yaş grubu çocukların kullanımına uygundur.” ifadesi belirtilir.
- Besin öğesi, botanik ve diğer maddelerden en az biri üzerinden ürünü karakterize eden isim,
- Üretici tarafından tüketilmesi tavsiye edilen günlük porsiyon miktarı,
- “Tavsiye edilen günlük porsiyonu aşmayın.” ifadesi.
- “Takviye edici gıdalar normal beslenmenin yerine geçemez.” ifadesi.
- “Çocukların ulaşamayacağı yerde saklayın.” ifadesi.
- “İlaç değildir. Hastalıkların önlenmesi veya tedavi edilmesi amacıyla kullanılmaz.” ifadesi.
- “Hamilelik ve emzirme dönemi ile hastalık veya ilaç kullanılması durumlarında doktorunuza danışın.” ifadesi veya ürün için gerekli olması durumunda bu ifadeyi daha kısıtlayıcı ifadeler.
- Üreticinin diğer uyarıları.
- Net miktar, kapsül, tablet vb. formların sayısı üzerinden verilebilir.
“İLAÇ DEĞİLDİR” ifadesinde, aşağıda gösterilen “x yüksekliği” en az 3 mm. olmak zorundadır.
Kaynaklar
- Takviye Edici Gıdaların İthalatı, Üretimi, İşlenmesi Ve Piyasaya Arzına İlişkin Yönetmelik, 02.05.2013, https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/42242
- Türk Gıda Kodeksi Takviye Edici Gıdalar Tebliği, 2013/49, 16.08.2016, https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/42601
- Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme Ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği, 26.01.2017, https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/95839
- Bitki Listesi, https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/167301
- STT ve TETT Nedir?, https://www.gursahakman.com/stt-tett/