PAS 320 “Olgun Bir Gıda Güvenliği Kültürünün Geliştirilmesi ve Sürdürülmesi Rehberi”, BSI (The British Standards Institution) tarafından Nisan 2023 tarihinde yayınlandı. Gıda güvenliği kültürü konusuna daha önceki yazılarımızda değinmiştik. PAS 320:2023 rehberi, gıda güvenliği kültürünün geliştirilmesi için temel konuların anlaşılmasını sağlıyor.
PAS 320 Kapsamı
Bu standart, gıda zinciri içindeki herhangi bir büyüklükteki ve yapıdaki kuruluşlar tarafından kullanılabilir. PAS 320, aşağıdaki konularda bilgiler sunuyor:
- a) gıda güvenliği kültürünün temellerini anlamak,
- b) gıda güvenliği kültürü yönetiminin oluşturulması,
- c) kuruluşun gıda güvenliği kültürünün olgunluk düzeyini anlamak,
- d) istenen gıda güvenliği kültürüne ulaşmak için bir stratejik değişim planı tasarlamak,
- e) istenen gıda güvenliği kültürüne yönelik temel işlevlerin hazırlanması,
- f) gıda güvenliği kültürü değişiklik planını mevcut gıda güvenliği yönetim sistemine yerleştirmek,
- g) kuruluşun gıda güvenliği kültürünün performansının değerlendirilmesi,
- h) kuruluşun gıda güvenliği kültürünün sürekli gelişiminin sürdürülmesi.
Aşağoda, bu konuların bazıları ile ilgili özet bilgi verilmiştir.
Gıda Güvenliği Kültürünün Temellerini Anlamak
Kuruluş, gıda güvenliği kültürü ve bunun ne anlama geldiği konusundaki konumunu ve anlayışını tanımlamalıdır. Kuruluş, gıda güvenliği kültürünün beş boyutunu, kuruluşun gıda güvenliği yönetim sistemine ve ilgili yönetim ilkelerine tamamen entegre etmeli ve bunları kuruluş kültürüne yerleştirmelidir. (Bu noktada rehber, ISO 22000:2018 standardının 4. bölümüne atıflar yapıyor.)
Kuruluş içinde entegre edilmesi gereken bir gıda güvenliği kültürünün beş boyutu şunlardır:
- a) vizyon ve misyon,
- b) çalışanlar,
- c) tutarlılık,
- d) adapte olabilirlik,
- e) tehlike ve risk farkındalığı
Gıda Güvenliği Kültürü Yönetiminin Oluşturulması
Üst yönetim, kuruluşun gıda güvenliği kültürünün sürekli gelişimini olgunlaştırmak ve sürdürmek için gıda güvenliği kültürünün beş boyutuna ilişkin tutarlı taahhütlerini göstermelidir. Bunlar şu şekilde örneklendirilebilir:
- Kurumsal vizyon, misyon ve değerlerin, gıda güvenliği kültürü politikasının ve ilgili hedeflerin belirlenmesi,
- Kuruluşun gıda güvenliği kültürünün daha geniş kurumsal kültüre entegrasyonunun desteklenmesi, tüm düzeylerde ve işlevlerde aralarındaki ilişki hakkında ortak bir anlayış yerleştirmek,
- Tüm organizasyon düzeylerinde ve işlevlerde gıda güvenliği tehlike ve risk bilincini teşvik etmek ve desteklemek.
- işlerin yürütülmesi ve izlenmesi için bir ekip oluşturmak
Üst yönetim, kuruluşun aşağıdakileri oluşturarak kuruluşun gıda güvenliği kültürüne yönelik temel taahhütlerini açıkça tanımlamalıdır:
- ulaşmak istediği şeye ilişkin beklentiler (vizyon),
- amaç (misyon),
- ilke ve inançlar (değerler).
Kuruluşun Olgunluk Düzeyini Anlamak
Kuruluş, gıda güvenliği kültürü seviyesini değerlendirmelidir. Bunun için veri toplanması gerekir. Bunun yöntemleri şunlar olabilir:
- İç denetimler
- Davranışsal gözlemler
- Karşılıklı görüşme
- Soru listeleri
- Gıda güvenliği kültürü anketi
Stratejik Değişim Planı Tasarlamak
Ekip, beklenen gıda güvenliği kültürü seviyesine ulaşmak içim bir değişim planı hazırlamalıdır. Bunun için “Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al” metodolojisi iyi bir yöntemdir. Olumlu değişiklikleri etkileyebilecek faktörler belirlenmelidir.
Gıda Güvenliği Kültürüne Yönelik Temel İşlevlerin Hazırlanması
Kuruluş, istenen gıda güvenliği kültürüne doğru ilerlemek için mevcut temel işlevleri hazırlamak ve güçlendirmek için aksiyonlar almalıdır.
- Kaynaklar
- Yetkinlik ve farkındalığın geliştirilmesi
- İletişim
- Dokümantasyon
Kaynaklar
- PAS 320:2023, Developing and sustaining a mature food safety culture – Guide, April 2023, https://www.bsigroup.com/en-GB/standards/pas-320/