Türk Gıda Kodeksi Arı Ürünleri Tebliği, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 25 Nisan 2024 tarihinde yayınlandı. Tebliğ, arıların ürettiği, gıda veya takviye edici gıda olarak piyasaya arz edilen polen, arı sütü, propolis gibi ürünler için gereklilikleri düzenliyor.
Arı Ürünleri Tebliği Hangi Ürünleri Kapsar?
Tebliğ, aşağıdaki ürünleri kapsar:
- arı ekmeği,
- arı poleni,
- arı sütü,
- ham propolis,
- propolis,
- toz arı sütü ve
- kurutulmuş polen
Bu tebliğ, bal ürününü kapsamaz. “Bal” için ayrı bir tebliği mevcuttur: Bakınız: https://www.gursahakman.com/bal-tebligi-2023/
Arı Ekmeği (Perga) Nedir?
Arı ekmeği, arı kolonisi ortamında petek gözünde depolanmış arı poleninin fermente olması ile oluşan arı ürünüdür.
Propolis Nedir?
Ham propolis, bal arılarının, bitkilerin gövde, yaprak ve tomurcuk gibi kısımlarından topladığı reçinemsi maddeleri balmumu ve kendi enzimleri ile karıştırarak oluşturdukları işlenmemiş üründür.
Ürün Özellikleri
Tebliği kapsamındaki ürünlerle ilgili bazı gereklilikler aşağıda verilmiştir. Detayı için tebliğin EK bölümlerinin incelenmesi gerekir.
- Propolis tek başına sadece takviye edici gıda olarak piyasaya arz edilir. Ham propolis doğrudan son tüketiciye arz edilemez.
- Toz arı sütü, kurutulmuş arı poleni ve kurutulmuş arı ekmeği dışında arı sütü, arı poleni ve arı ekmeği, üretiminden son tüketiciye arz edilene kadar +8 °C ve altı sıcaklıklarda muhafaza edilir.
- Arı sütü ve polen ürünlerine dışarıdan herhangi bir madde ilave edilemez.
- Bu tebliğ kapsamında yer alan arı ürünlerinde aroma vericiler ve aroma verme özelliği taşıyan gıda bileşenleri kullanılmaz.
Arı Sütü Özellikleri
Arı sütü özellikleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
| Ürün Özellikleri | Arı Sütü | Toz Arı Sütü |
|---|---|---|
| Rutubet (% m/m) | 53 – 70 | <5 |
| 10-hidroksi-2-dekenoik asit (10-HDA) (% m/m, en az) | 1,4 | 3,5 |
| Protein (% m/m) | 11-18 | 27-41 |
| Fruktoz (% m/m) | 2- 9 | 6 – 27 |
| Glukoz (% m/m) | 2 – 9 | 6 – 27 |
| Sakkaroz (% m/m, en fazla) | 3 | 9 |
| Maltoz (% m/m, en fazla) | 1,5 | 4,5 |
| Erloz (% m/m, en fazla) | 0,5 | 1,5 |
| Maltotrioz (% m/m, en fazla) | 0,5 | 1,5 |
| Laktoz | Bulunmamalı | Bulunmamalı |
| pH | 3,4 – 4,5 | 3,4 – 4,5 |
| Toplam yağ (% m/m) | 2 – 8 | 8 – 19 |
| Toplam Asitlik (1 M NaOH ml/ 100 g) | 30 – 53 | Aranmaz |
Arı Poleni Özellikleri
Arı poleni ve arı ekmeği özellikleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
| Ürün Özellikleri | Arı Poleni | Kurutulmuş Arı Poleni | Arı Ekmeği |
|---|---|---|---|
| Rutubet (% m/m, en fazla) | 22 | 10 | 14 |
| Protein (% m/m, kuru maddede) | 15-30 | 15-30 | 15-30 |
| Kül (% m/m, kuru maddede, en fazla) | 3,5 | 3,5 | 3,5 |
| Glikoz+Fruktoz (% m/m, kuru maddede, en fazla) | 45 | 45 | 40 |
| Toplam Yağ (% m/m, kuru maddede, en az) | 2,6 | 2,6 | 2,6 |
Arı Ürünleri Tebliği Yürürlük Tarihi
- Bu Tebliğ kapsamında faaliyet gösteren gıda işletmecileri, bu tebliğin yayımı tarihinden itibaren 6 ay içerisinde bu Tebliğ hükümlerine uymak zorundadır. (25/10/2024)
- Bu Tebliğin yayımı tarihinden önce etiketlenen veya piyasaya arz edilen gıdalar 31/12/2025 tarihine kadar piyasada bulunabilir.
Kaynaklar
- Türk Gıda Kodeksi Arı Ürünleri Tebliği, Tebliğ No: 2024/6, 25 Nisan 2024, Resmi Gazete No: 32527, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/04/20240425-3.htm